MUZIEK

De oudste gezangen van de Oosterse christenen uit de vierde eeuw waren eenstemmig en zonder instrumentale begeleiding. Ze klonken zoals het Gregoriaans in de Westerse kerk. Vanaf ca. 1300 werden de orthodoxe hymnen, onder invloed van de opkomende polyfonie in het westen, geleidelijk aan meerstemmig. In Griekenland bleef dit beperkt tot het meezingen van de ondersteunende basnoot met af en toe een meerstemmig effect. In Rusland ging men al gauw drie- of vierstemmig zingen in een stijl die bijzonder goed aansloot bij het prachtige met iconen en fresco’s beklede interieur van de orthodoxe kerken.

Het Johannesevangelie “In den beginne was het woord. En het woord was bij God. En het woord was God.” bezielde de overtuiging van de Oosterse christenen dat Gods woord enkel met de menselijke stem kon worden vertolkt. Daarom wordt de Byzantijnse kerkmuziek tot op vandaag zonder instrumentale begeleiding uitgevoerd.

In de afzondering en vooral in de stilte van de kloosters ontwikkelde zich ‘het gezongen woord’: de psalmen en de hymnen die een onuitwisbare stempel drukken op de Byzantijnse liturgie en die later componisten als Bortnjanski, Rimsky-Korsakov, Tsjaikovski en Rachmaninov inspireerden voor hun kunstzinnige bijdragen tot de Slavisch-orthodoxe koorliteratuur.

Het is een uitdaging voor Gospodi om de meerstemmige en imposante koorwerken om te buigen naar een eigen vorm en zangstijl. De keuze voor een sobere en eenvoudige toonzetting draagt bij tot een subtiele samenzang en een sfeer van innerlijke verstilling. Ook de opstelling in cirkelvorm vergroot de mogelijkheid voor het continue aftasten van mekaars stemnuances. De duidelijke stiltemomenten tijdens de uitvoeringen zijn een belangrijk onderdeel van de concerten en versterken het meditatieve klimaat.

Elke nieuwe partituur ervaart het ensemble als de openbaring van een stukje orthodoxe traditie en van de innerlijke kracht die in de muziek schuilt.

img_muziek